Inhoudsopgave

1. Inleiding

2. Doel van het handboek

3. Algemene richtlijnen voor rampenpreventie

4. Specifieke rampen en preventiemaatregelen

   • 4.1 Brand

   • 4.2 Overstroming

   • 4.3 Storm / Hevige wind

   • 4.4 Aardbeving

   • 4.5 Industriële ongevallen

   • 4.6 Cyberaanvallen

   • 4.7 Pandemieën

5. Communicatie & Alarmering

6. Opleiding & Oefening

7. Onderhoud & Controle

8. Samenwerking met hulpdiensten

9. Evaluatie en actualisering van het handboek

10. Bijlagen

    • Evacuatieplannen

    • Noodnummers

    • Checklist preventiemaatregelen

      1. Inleiding

      In een steeds veranderende wereld, waar natuurrampen, technologische storingen en menselijke fouten tot ernstige incidenten kunnen leiden, is het van cruciaal belang om voorbereid te zijn. Deze gids biedt een kader voor het beperken van risico’s en het bevorderen van veiligheid in uiteenlopende noodsituaties.

      De focus ligt op drie essentiële pijlers:

       Voorbereiding

      Door mogelijke risico’s tijdig in kaart te brengen, kunnen organisaties preventieve acties ondernemen om schade te beperken. Voorbereiding houdt in dat iedereen binnen een organisatie weet wat te doen vóór, tijdens en na een ramp. Dit omvat onder andere het opstellen van evacuatieplannen, het trainen van personeel, en het onderhouden van cruciale infrastructuur.

      Preventie

      Preventie richt zich op het wegnemen of verkleinen van risico’s vóórdat er zich een ramp voordoet. Dit kan variëren van het installeren van rookmelders en noodverlichting tot het opstellen van een cyberveiligheidsbeleid of het voorzien van hygiënemaatregelen bij gezondheidscrisissen.

      Veiligheid

      De veiligheid van mensen staat altijd voorop. Dit handboek helpt organisaties bij het creëren van een veilige leef- en werkomgeving. Ook het beschermen van gebouwen, installaties en digitale infrastructuur maakt deel uit van het totaalpakket aan veiligheidsmaatregelen.

      Deze gids is bedoeld voor gebruik door:

      • Gemeenten

      • Scholen

      • Bedrijven en kantoren

      • Zorginstellingen

      • Evenementenorganisaties

      • Particulieren die hun eigen veiligheid willen verhogen

      Door structureel werk te maken van rampenpreventie, verkleinen we niet alleen de kans op incidenten, maar zorgen we er ook voor dat de impact zoveel mogelijk beperkt blijft wanneer zich toch een calamiteit voordoet.

      ---

      2. Doel van het handboek

      Het Preventie Handboek voor Rampen heeft als hoofddoel het minimaliseren van schade aan mensen, milieu en infrastructuur bij een (dreigende) ramp of calamiteit. Door heldere richtlijnen te bieden, verhoogt het handboek de paraatheid van organisaties, instellingen en individuen.

      Dit handboek richt zich op drie centrale doelstellingen:

       1. Preventieve maatregelen stimuleren

      Voorkomen is beter dan genezen. Daarom biedt dit handboek concrete en praktische aanbevelingen die het risico op rampen verkleinen. Denk hierbij aan:

      • Het installeren van branddetectiesystemen,

      • Het controleren van nooduitgangen,

      • Het trainen van personeel in noodprocedures,

      • Het uitvoeren van risicoanalyses.

      Door op voorhand in te grijpen, kan schade vaak voorkomen of aanzienlijk beperkt worden.

       2. Bewustwording vergroten

      Veel rampen worden verergerd door onwetendheid of onduidelijkheid over wat te doen in een crisissituatie. Het handboek dient daarom ook als voorlichtingsmiddel:

      • Het creëert bewustzijn over mogelijke gevaren,

      • Het verduidelijkt verantwoordelijkheden,

      • Het legt uit welke handelingen levensreddend kunnen zijn.

      Een goed geïnformeerd team of publiek reageert sneller en doeltreffender wanneer elke seconde telt.

       3. Efficiënte communicatie en coördinatie bevorderen

      In een noodsituatie is duidelijke en snelle communicatie essentieel. Dit handboek biedt richtlijnen voor:

      • Interne communicatie (wie neemt welke rol op zich?),

      • Externe communicatie met hulpdiensten, pers en publiek,

      • Het inzetten van communicatiemiddelen zoals sirenes, berichtenapps of omroepsystemen.

      Een ramp is vaak chaotisch. Met goed voorbereide communicatieprotocollen wordt de kans op paniek verkleind en kan een gecoördineerde aanpak levens redden.

      3. Algemene richtlijnen

      Algemene richtlijnen vormen de basis van een effectieve rampenpreventie. Ze gelden voor alle soorten organisaties, ongeacht sector of locatie. Deze richtlijnen zorgen ervoor dat een organisatie altijd voorbereid is op onverwachte situaties. Hieronder worden de belangrijkste algemene maatregelen toegelicht.

      ---

      1. Regelmatige risicoanalyses uitvoeren

      Een risicoanalyse is de eerste stap naar preventie. Door potentiële gevaren en kwetsbaarheden in kaart te brengen, kan een organisatie gericht maatregelen nemen.

      Acties:

      • Stel een risicobeoordelingsteam samen.

      • Evalueer jaarlijks mogelijke gevaren (brand, overstroming, cyberaanval, etc.).

      • Houd rekening met externe factoren zoals klimaatverandering of industriële activiteiten in de buurt.

      • Documenteer bevindingen en stel prioriteiten.

      ---

      2. Opleidingen organiseren voor personeel

      Medewerkers moeten weten wat te doen bij een noodsituatie. Door hen te trainen, wordt paniek vermeden en kunnen levensreddende handelingen snel en correct worden uitgevoerd.

      Aanbevolen opleidingen:

      • EHBO en reanimatie (BHV)

      • Brandbestrijding en evacuatieprocedures

      • Communicatie bij noodsituaties

      • Specifieke risico's afhankelijk van de organisatie (chemische stoffen, voedselveiligheid, etc.)

      Frequentie: Minstens 1 keer per jaar of bij personeelswisselingen.

      ---

      3. Vluchtroutes duidelijk aanduiden

      Bij een ramp telt elke seconde. Vluchtroutes moeten goed zichtbaar en vrij toegankelijk zijn zodat mensen snel en veilig kunnen evacueren.

      Acties:

      • Plaats verlichte en duidelijk leesbare vluchtrouteborden.

      • Zorg dat vluchtroutes altijd vrij zijn van obstakels.

      • Controleer regelmatig de leesbaarheid en werking van de aanduiding.

      ---

      4. Nooduitgangen vrijhouden

      Nooduitgangen redden levens — maar alleen als ze bereikbaar en functioneel zijn. Blokkeer ze dus nooit, ook niet tijdelijk.

      Acties:

      • Gebruik geen nooduitgangen als opslagruimte.

      • Controleer dagelijks of alle nooddeuren functioneren.

      • Test het openingsmechanisme van de nooddeuren periodiek.

      • Plaats ‘NIET BLOKKEREN’-signalisatie.

      ---

      5. EHBO-materiaal beschikbaar en zichtbaar houden

      Een goed uitgeruste EHBO-kit kan het verschil maken bij een ongeval of ramp. Iedereen moet weten waar deze kits zich bevinden.

      Acties:

      • Plaats EHBO-koffers op centrale en strategische plekken.

      • Zorg voor duidelijke aanduiding (bijv. met een groen-wit EHBO-symbool).

      • Controleer maandelijks de inhoud en houdbaarheid van materialen.

      • Wijs EHBO-verantwoordelijken aan per afdeling of verdieping.

      ---

      Deze basisrichtlijnen verhogen de algehele veiligheid en maken een organisatie weerbaarder tegen uiteenlopende noodsituaties. Ze zijn eenvoudig te implementeren, maar van onschatbare waarde op cruciale momenten.

      Tuurlijk! Hier is een uitgebreidere versie van de checklist voor hoofdstuk 3: Algemene richtlijnen, bedoeld voor gebruik bij interne audits of veiligheidsinspecties. Deze versie is gedetailleerder en kan makkelijk worden omgezet naar een professioneel Word- of Excel-formulier.

      ---

      Uitgebreide Checklist – Algemene Richtlijnen Rampenpreventie

      Categorie Controlepunt Ja / Nee Laatste controle (datum) Frequentie Opmerkingen / Actie nodig? 
    •  Risicoanalyses Is er een actuele risicoanalyse beschikbaar? ☐ Ja / ☐ Nee ___ / ___ / _____ Jaarlijks
    • Is er een overzicht van alle geïdentificeerde risico’s? ☐ Ja / ☐ Nee
    • Zijn risico's per locatie/afdeling in kaart gebracht? ☐ Ja / ☐ Nee
    • Wordt de risicoanalyse geactualiseerd na een incident of wijziging? ☐ Ja / ☐ Nee
    • Na incident Zijn preventieve maatregelen gekoppeld aan de risicoanalyse? ☐ Ja / ☐ Nee
    •   Opleidingen personeel Hebben medewerkers basistraining gevolgd (BHV, EHBO)? ☐ Ja / ☐ Nee ___ / ___ / _____ Jaarlijks
    • Is er een overzicht van getraind personeel? ☐ Ja / ☐ Nee
    • Zijn er vaste BHV’ers/EHBO’ers per verdieping of afdeling? ☐ Ja / ☐ Nee
    • Worden trainingen periodiek herhaald? ☐ Ja / ☐ Nee
    • Is er een plan voor opleiding van nieuw personeel? ☐ Ja / ☐ Nee
    • Bij indiensttreding Wordt de deelname aan oefeningen geëvalueerd? ☐ Ja / ☐ Nee
    • Na oefening  Vluchtroutes Zijn alle vluchtroutes aangeduid met bordjes (met pijl)? ☐ Ja / ☐ Nee ___ / ___ / _____ Maandelijks
    • Is noodverlichting operationeel langs de routes? ☐ Ja / ☐ Nee
    • Zijn routes 24/7 vrij van obstakels? ☐ Ja / ☐ Nee
    • Zijn routeplannen zichtbaar op elke verdieping? ☐ Ja / ☐ Nee
    • Worden de routes getest bij evacuatie-oefeningen? ☐ Ja / ☐ Nee Jaarlijks
    • Nooduitgangen Zijn alle nooduitgangen duidelijk gemarkeerd? ☐ Ja / ☐ Nee ___ / ___ / _____ Maandelijks
    • Zijn nooduitgangen niet op slot of geblokkeerd? ☐ Ja / ☐ Nee
    • Werken de panieksloten en deurmechanismen? ☐ Ja / ☐ Nee
    • Worden nooduitgangen opgenomen in evacuatieoefeningen? ☐ Ja / ☐ Nee Jaarlijks
    • EHBO-voorzieningen Zijn EHBO-koffers zichtbaar en bereikbaar geplaatst? ☐ Ja / ☐ Nee ___ / ___ / _____ Maandelijks
    • Is de inhoud volledig (pleisters, verband, schaar, handschoenen)? ☐ Ja / ☐ Nee
    • Zijn producten binnen houdbaarheidsdatum? ☐ Ja / ☐ Nee
    • Zijn EHBO’ers herkenbaar en bereikbaar? ☐ Ja / ☐ Nee
    • Zijn AED’s beschikbaar en functioneel (indien aanwezig)? ☐ Ja / ☐ Nee
    • Wordt het onderhoud van EHBO-materiaal geregistreerd? ☐ Ja / ☐ Nee

      ---

      Hoofdstuk 4: Specifieke rampen en preventiemaatregelen. 

      4. Specifieke rampen en preventiemaatregelen

      Niet alle rampen vragen om dezelfde voorbereiding. Dit hoofdstuk behandelt de meest voorkomende typen rampen en beschrijft per situatie welke specifieke preventieve maatregelen genomen kunnen worden om schade, letsel en paniek te voorkomen.

      ---

       4.1 Brand

      Brand is een van de meest voorkomende en gevaarlijke noodsituaties. Preventie vereist aandacht voor zowel detectie als bestrijding.

      Preventiemaatregelen:

      • Brandblussers op elke verdieping: Installeer goedgekeurde brandblustoestellen op strategische plaatsen. Laat ze jaarlijks keuren.

      • Rookmelders plaatsen en testen: Zorg voor werkende rookmelders in alle belangrijke ruimtes. Test ze maandelijks.

      • Geen verlengsnoeren overbelasten: Gebruik degelijke verdeelstekkers en vermijd het aansluiten van meerdere zware apparaten op één stopcontact.

      • Noodverlichting voorzien: Plaats automatische noodverlichting langs vluchtroutes en in trappenhallen.

      ---

       4.2 Overstroming

      Overstromingen kunnen plots optreden, zeker in gebieden met rivieren of hevige regenval.

      Preventiemaatregelen:

      • Elektrische installaties op verhoogde plaatsen installeren: Voorkom kortsluiting of elektrocutie bij waterschade.

      • Zandzakken voorbereiden: Houd een voorraad zandzakken klaar om toegangen tijdelijk af te sluiten.

      • Waterpompen beschikbaar hebben: Zorg voor (nood)pompen in kelderruimtes of nabij risicoplekken.

      ---

      4.3 Storm / Hevige wind

      Stormschade kan ontstaan door vallende objecten, losrakende delen of instorting.

      Preventiemaatregelen:

      • Controle van dakconstructies: Laat periodiek dakbedekking en dakgoten inspecteren op loszittende delen.

      • Bomen tijdig snoeien: Snoei bomen rond gebouwen om schade door afgebroken takken te vermijden.

      • Losse objecten veilig opbergen: Veranker tuinmeubels, containers en bouwmateriaal vóór een storm.

      ---

      4.4 Aardbeving (indien van toepassing)

      In aardbevingsgevoelige regio's moeten gebouwen en mensen voorbereid zijn op plotselinge schokken.

      Preventiemaatregelen:

      • Zware meubels verankeren: Kasten, rekken en apparaten aan de muur bevestigen.

      • Oefenen met “Drop, Cover, Hold On”: Regelmatig oefenen met personeel of bewoners.

      • Noodkits voorzien: EHBO, water, zaklamp, batterijen en basisvoedsel in een grijpklare tas.

      ---

       4.5 Industriële ongevallen

      Bij het werken met gevaarlijke stoffen zijn strikte veiligheidsprotocollen essentieel.

      Preventiemaatregelen:

      • Veiligheidsprotocollen per chemische stof: Richtlijnen voor opslag, gebruik en afvalverwerking.

      • Duidelijke signalering: Gebruik internationaal erkende gevarenpictogrammen.

      • Beschermingsmiddelen beschikbaar stellen: Zoals handschoenen, brillen, maskers — per risico gespecificeerd.

      ---

      4.6 Cyberaanvallen

      Digitale infrastructuur is kwetsbaar voor cybercriminelen. Preventie is vaak eenvoudiger dan herstel.

      Preventiemaatregelen:

      • Regelmatige software-updates: Zorg voor automatische updates van besturingssystemen en antivirussoftware.

      • Back-ups maken van gegevens: Automatiseer back-ups en sla ze offline of in de cloud op.

      • Training rond phishing en digitale veiligheid: Leer personeel verdachte mails te herkennen en veilig online te werken.

      ---

       4.7 Pandemieën

      Gezondheidspandemieën zoals COVID-19 tonen het belang van snelle en duidelijke maatregelen.

      Preventiemaatregelen:

      • Hygiënemaatregelen communiceren: Plaatsen van affiches, ontsmettingsstations en handwasinstructies.

      • Ziekteverzuimbeleid opstellen: Richtlijnen over wanneer thuisblijven verplicht is, hoe isolatie wordt geregeld en wie verantwoordelijk is voor opvolging.

      • Voorraad aan beschermingsmiddelen beheren: Zoals mondmaskers, handschoenen, desinfectiemiddelen — met voorraadregistratie.

       

      ---

      Professionele Rampenpreventie Checklist

      Nr Taakomschrijving Prioriteit Hoog ⬜ Middel ⬜ Laag ⬜ Verantwoordelijke Uitgevoerd ⬜ Opmerkingen

       BRAND

      | 1 | Brandblussers op elke verdieping geplaatst | ⬜ | ⬜ | ⬜ | Preventiedienst | ⬜ | 

    • | 2 | Jaarlijkse keuring brandblussers | ⬜ | ⬜ | ⬜ | Externe keuringsdienst | ⬜ | 

    • | 3 | Rookmelders in alle belangrijke ruimtes | ⬜ | ⬜ | ⬜ | Technische dienst | ⬜ | 

    • | 4 | Maandelijkse test van rookmelders | ⬜ | ⬜ | ⬜ | Gebouwbeheerder | ⬜ | 

    • | 5 | Geen verlengsnoeren overbelast | ⬜ | ⬜ | ⬜ | IT / Techniek | ⬜ |

    • | 6 | Noodverlichting aanwezig en functioneel | ⬜ | ⬜ | ⬜ | Technische dienst | ⬜ 

      ---

       OVERSTROMING

      | 7 | Elektrische installaties op verhoogde plaatsen | ⬜ | ⬜ | ⬜ | Technische dienst | ⬜ 

    • | 8 | Zandzakkenvoorraad aanwezig | ⬜ | ⬜ | ⬜ | Logistiek | ⬜ 

      • Wordt bij noodgevallen direct 112 gebeld door de aangewezen persoon.

      • Is er een ontvangstteam beschikbaar bij de hoofdingang om hulpdiensten op te vangen en te begeleiden.

      • Zijn plattegronden, contactgegevens en noodprocedures beschikbaar en gedeeld met de lokale hulpdiensten indien nodig.

        | 9 | Waterpompen beschikbaar en getest | ⬜ | ⬜ | ⬜ | Facility | ⬜ 

        ---

        STORM

        | 10 | Inspectie dakbedekking en dakgoten | ⬜ | ⬜ | ⬜ | Bouwbeheer | ⬜ |

        | 11 | Bomen rondom gebouwen gesnoeid | ⬜ | ⬜ | ⬜ | Groenvoorziening | ⬜

        | 12 | Losse objecten verankerd of opgeborgen | ⬜ | ⬜ | ⬜ | Gebouwbeheer | ⬜ 

        ---

         AARDBEVING

        | 13 | Zware meubels verankerd | ⬜ | ⬜ | ⬜ | Technische dienst | ⬜ 

        | 14 | “Drop, Cover, Hold On” geoefend | ⬜ | ⬜ | ⬜ | BHV / HR | ⬜ 

        | 15 | Noodkits aanwezig en aangevuld | ⬜ | ⬜ | ⬜ | BHV / Logistiek | ⬜ 

        ---

         INDUSTRIËLE ONGEVALLEN

        | 16 | Veiligheidsprotocollen per chemische stof | ⬜ | ⬜ | ⬜ | Preventieadviseur | ⬜ 

         | 17 | Gevarenpictogrammen correct aangebracht | ⬜ | ⬜ | ⬜ | Logistiek | ⬜ 

        | 18 | Beschermingsmiddelen beschikbaar | ⬜ | ⬜ | ⬜ | Preventiedienst | ⬜ 

        ---

         CYBERAANVALLEN

        | 19 | Automatische software-updates actief | ⬜ | ⬜ | ⬜ | IT | ⬜ 

        | 20 | Back-ups ingesteld en getest | ⬜ | ⬜ | ⬜ | IT | ⬜ |

        | 21 | Phishingtraining gegeven aan personeel | ⬜ | ⬜ | ⬜ | IT / HR | ⬜ 

        ---

        PANDEMIE

        | 22 | Hygiënecommunicatie zichtbaar geplaatst | ⬜ | ⬜ | ⬜ | HR / Facility | ⬜ 

        | 23 | Ziekteverzuimbeleid opgesteld & gecommuniceerd | ⬜ | ⬜ | ⬜ | HR | ⬜ 

        | 24 | Voorraad beschermingsmiddelen up-to-date | ⬜ | ⬜ | ⬜ | Logistiek | ⬜ 

        ---

        Hier is een uitgewerkte versie van punt 5: Communicatie & Alarmering, die je kunt gebruiken in een veiligheidsplan, draaiboek of beleidsdocument:

        ---

        5. Communicatie & Alarmering

        Een goede communicatie en snelle alarmering zijn cruciaal bij noodgevallen. Dit onderdeel beschrijft hoe we zorgen voor een effectieve reactie door duidelijke afspraken, gebruik van interne systemen en samenwerking met externe hulpdiensten.

        5.1 Duidelijke rolverdeling bij noodgevallen

        Bij een incident is het essentieel dat alle betrokkenen weten wat van hen verwacht wordt. Daarom gelden de volgende afspraken:

        • Coördinator veiligheid: Neemt de leiding bij incidenten en geeft instructies aan personeel.

        • BHV’ers (bedrijfshulpverleners): Voeren eerste hulp, ontruiming en brandbestrijding uit volgens protocol.

        • Overig personeel: Volgt de instructies van de BHV’ers en coördinator, en helpt waar nodig bij de evacuatie.

        Een actuele lijst van verantwoordelijkheden en contactpersonen is beschikbaar bij de receptie en in het BHV-plan.

        5.2 Gebruik maken van interne alarmeringssystemen

        Voor snelle en duidelijke interne communicatie maken we gebruik van:

        • Alarmeringsapp of BHV-meldsysteem voor directe oproep van hulpverleners.

        • Omroepsysteem (indien aanwezig) voor algemene instructies aan personeel en bezoekers.

        • Portofoons voor communicatie tussen BHV’ers en coördinatoren.

        Alle medewerkers worden geïnstrueerd in het herkennen van alarmeringssignalen en hoe zij moeten handelen.

        5.3 Communicatie met lokale hulpdiensten

        Om de inzet van externe hulpdiensten (brandweer, politie, ambulance) soepel te laten verlopen:

    • ---

      6. Opleiding & Oefening

      Een goed voorbereid team is essentieel voor een effectieve reactie in noodsituaties. Om deze paraatheid te garanderen, worden de volgende opleidingen en oefeningen jaarlijks georganiseerd:

      6.1 Jaarlijkse evacuatieoefening

      • Minimaal één keer per jaar wordt een volledige evacuatieoefening georganiseerd voor alle medewerkers.

      • Tijdens deze oefening wordt het ontruimingsplan getest, inclusief de werking van alarminstallaties, verzamelpunten en communicatieprocedures.

      • De oefening wordt geëvalueerd en er wordt een verslag opgesteld met aandachtspunten en verbetervoorstellen.

      6.2 Cursussen EHBO en brandbestrijding

      • Medewerkers krijgen de kans om eenEHBO-cursus (Eerste Hulp Bij Ongelukken) te volgen, inclusief reanimatie en het gebruik van een AED.

      • Een selecte groep medewerkers wordt opgeleid in brandbestrijding, inclusief het gebruik van brandblussers en blusdekens.

      • Certificaten worden bijgehouden en periodiek hernieuwd.

      6.3 Training voor crisisteams

      • Leden van het crisisteam krijgen specifieke trainingen in:

        • Crisiscommunicatie (intern en extern)

        • Besluitvorming onder druk

        • Rollen en verantwoordelijkheden binnen het crisisteam

      • Oefeningen kunnen scenario-gebaseerd zijn (tabletop-oefeningen of simulaties) om realistische situaties na te bootsen.

      • Er wordt jaarlijks minimaal één crisissimulatie uitgevoerd.

         

        ---

        Checklist Opleiding & Oefening

         Jaarlijkse Evacuatieoefening

        1. Evacuatieoefening gepland en uitgevoerd

        2. Alarminstallaties getest

        3. Verzamelpunten gecontroleerd en bereikbaar

        4. Medewerkers geïnstrueerd over het ontruimingsplan

        5. Evaluatieverslag opgemaakt en besproken

         EHBO & Brandbestrijding

        1. EHBO-cursus georganiseerd voor medewerkers

        2. AED-gebruik opgenomen in EHBO-training

        3. Brandbestrijdingstraining gegeven aan BHV’ers/medewerkers

        4. Controle op geldigheid EHBO/brandcertificaten

        5. Voorzieningen (EHBO-koffers, blusmiddelen) gecontroleerd

         Crisismanagement Training

        1. Crisiscommunicatietraining gegeven aan crisisteam

        2. Besluitvormingstraining onder druk uitgevoerd

        3. Rollen en verantwoordelijkheden besproken

        4. Tabletop-oefening of crisissimulatie uitgevoerd

        5. Evaluatie en bijsturing crisisteamstructuur gedaan

        ---

        7. Onderhoud & Controle

        Regelmatig onderhoud en controle zijn essentieel om de veiligheidssystemen in optimale staat te houden. Dit zorgt ervoor dat alle voorzieningen betrouwbaar functioneren in geval van nood.

        7.1 Jaarlijkse keuring van blusmiddelen

        • Alle brandblussers, brandslangen en andere blusmiddelen worden jaarlijks gekeurd door een gecertificeerd bedrijf.

        • Defecte of verlopen blusmiddelen worden direct vervangen of hersteld.

        • Keuringsrapporten worden opgeslagen en zijn beschikbaar bij audits of inspecties.

        7.2 Controle van noodverlichting en rookmelders

        • Noodverlichting wordt minimaal jaarlijks getest op werking en batterijduur.

        • Rookmelders worden gecontroleerd op correcte werking en bereik (dekking).

        • Onderhoudsrapporten worden geregistreerd.

        7.3 Update van contactlijsten

        • De lijst met noodcontacten, interne contactpersonen (zoals BHV’ers, crisisteam) en externe hulpdiensten wordt elk kwartaal geverifieerd en geüpdatet.

        • De contactlijst is digitaal én fysiek beschikbaar op meerdere locaties.

        • Wijzigingen worden direct gecommuniceerd aan relevante medewerkers.

        ---

        Checklist Onderhoud & Controle

         Blusmiddelen

        • Jaarlijkse keuring blusmiddelen uitgevoerd

        • Rapportages van keuringen opgeslagen

        • Defecte/verlopen blusmiddelen vervangen

         Noodverlichting & Rookmelders

        • Jaarlijkse test noodverlichting uitgevoerd

        • Batterijen van noodverlichting gecontroleerd

        • Rookmelders gecontroleerd op werking

        • Testverslagen/onderhoudsrapporten bijgehouden

         Contactlijsten

        • Contactlijst BHV, crisisteam en hulpdiensten gecontroleerd

        • Interne & externe contactgegevens geüpdatet

        • Contactlijst beschikbaar op centrale locaties

        • Wijzigingen gedeeld met betrokkenen

           

          ---

          8. Samenwerking met Hulpdiensten

          Effectieve samenwerking met externe hulpdiensten is cruciaal voor een snelle en gecoördineerde respons bij incidenten of rampen. Door het onderhouden van contacten en het deelnemen aan gezamenlijke oefeningen versterken we de voorbereiding en onderlinge afstemming.

          8.1 Contactgegevens bijhouden

          • De contactgegevens van lokale brandweer, politie, ambulancediensten en ziekenhuizen worden actueel gehouden.

          • Deze gegevens maken deel uit van de algemene noodcontactlijst en zijn zowel digitaal als fysiek beschikbaar.

          • Er is een duidelijk aanspreekpunt binnen de organisatie voor communicatie met hulpdiensten.

          8.2 Gezamenlijke oefeningen plannen

          • Er worden periodiek gezamenlijke oefeningen met hulpdiensten georganiseerd, gericht op realistische scenario’s zoals brand, ontruiming of medische noodgevallen.

          • Tijdens deze oefeningen wordt ook de communicatie en coördinatie met hulpdiensten getest.

          • Evaluaties worden gedeeld en gebruikt om procedures te verbeteren.

          8.3 Deelname aan gemeentelijke rampenoefeningen

          • De organisatie neemt actief deel aan rampenoefeningen georganiseerd door de gemeente of veiligheidsregio.

          • Deelname gebeurt in overleg met crisisteams en betrokken afdelingen.

          • Inbreng en leerpunten worden besproken in het interne veiligheidsoverleg.

          ---

          Checklist Samenwerking met Hulpdiensten

           Contactgegevens

          • Contactgegevens van brandweer, politie, ziekenhuizen gecontroleerd en geüpdatet

          • Contactlijst beschikbaar op meerdere locaties

          • Aanspreekpunt voor communicatie met hulpdiensten aangewezen

           Gezamenlijke oefeningen

          • Oefening met hulpdiensten ingepland/uitgevoerd

          • Scenario afgestemd met betrokken diensten

          • Evaluatie gedeeld met hulpdiensten

          • Verbeteracties opgevolgd

          Deelname rampenoefeningen

          • Gemeentelijke oefening gepland/uitgevoerd

          • Interne voorbereiding op deelname gedaan

          • Leerpunten gedeeld in veiligheids- of crisisteam

          ---

          9. Evaluatie & Actualisering

          Om het veiligheidsbeleid actueel en effectief te houden, is regelmatige evaluatie en aanpassing van procedures noodzakelijk. Door continu te leren van ervaringen en veranderingen binnen of buiten de organisatie, blijft het veiligheidsplan robuust en relevant.

          9.1 Jaarlijkse herziening van het handboek

          • Het veiligheids- en/of crisisplan wordt jaarlijks volledig herzien door de verantwoordelijke functionarissen.

          • Nieuwe wetgeving, inzichten en interne wijzigingen worden verwerkt.

          • De herziening wordt formeel goedgekeurd en gecommuniceerd naar alle betrokkenen.

          9.2 Lessen trekken uit incidenten of oefeningen

          • Na elk incident of oefening wordt een evaluatie uitgevoerd.

          • Bevindingen worden besproken met betrokken medewerkers en opgenomen in het verbeterplan.

          • Concrete verbeteracties worden gekoppeld aan verantwoordelijken en deadlines.

          9.3 Versiebeheer bijhouden

          • Elke wijziging in het veiligheidsplan wordt vastgelegd in een versielogboek.

          • Versiehistorie bevat: datum wijziging, omschrijving, verantwoordelijke persoon, en eventueel betrokken afdelingen.

          • De actuele versie is altijd beschikbaar en duidelijk herkenbaar (bijv. met versienummer of datum).

          ---

          Checklist Evaluatie & Actualisering

          Herziening handboek

          • Jaarlijkse evaluatie van veiligheidsplan/handboek uitgevoerd

          • Nieuwe wet- of regelgeving verwerkt

          • Interne wijzigingen verwerkt (bv. personeel, gebouwindeling)

          • Goedkeuring door directie of verantwoordelijke

          • Verspreiding nieuwe versie aan relevante medewerkers

           Lessen uit incidenten/oefeningen

          • Evaluatieverslagen opgesteld na incident/oefening

          • Verbeterpunten vastgesteld en besproken

          • Verbeteracties toegewezen en opgevolgd

               Versiebeheer

          • Versielogboek up-to-date

          • Datum, wijzigingen en verantwoordelijken correct vastgelegd

          • Actuele versie duidelijk gemarkeerd

          • Oude versies gearchiveerd

          ---

          10. Bijlagen

          Bijlagen vormen een essentieel onderdeel van het veiligheidsplan. Ze bevatten praktische en direct bruikbare informatie voor medewerkers tijdens noodsituaties of bij het treffen van preventieve maatregelen.

           10.1 Evacuatieplan

          • Visuele plattegronden van het gebouw met daarop:

            • Vluchtroutes

            • Nooduitgangen

            • Verzamelpunten

            • Locaties van blusmiddelen en EHBO-posten

          • Instructies voor ontruiming (wat te doen bij alarm, wie heeft welke rol)

          • Specifieke aandacht voor mindervaliden of bezoekers

          • Beschikbaar op zichtbare plaatsen in het gebouw én digitaal toegankelijk

           10.2 Lijst met noodnummers

          • Interne noodnummers (bijv. BHV’ers, receptie, technisch dienst)

          • Externe hulpdiensten (112, lokale politie, brandweer, ziekenhuis)

          • Contactgegevens crisisteam

          • Regelmatig gecontroleerd en geüpdatet

          • Fysiek aanwezig op strategische plekken én digitaal beschikbaar

           10.3 Checklist preventiemaatregelen per risico

          • Voor elk geïdentificeerd risico (bijv. brand, stroomuitval, inbraak, wateroverlast):

            • Specifieke preventieve acties

            • Verantwoordelijke personen

            • Frequentie van controle

          • Checklist wordt gebruikt bij inspecties en audits

          • Jaarlijks geëvalueerd en aangepast indien nodig

          ---

          Checklist Bijlagen – Aanwezig en Actueel?

          Bijlage Aanwezig Laatst geüpdatet Toelichting  Evacuatieplan met plattegronden [ ] __________ Up-to-date met actuele bouwstructuur?

        •  Lijst met interne & externe noodnummers [ ] __________ Laatst gecontroleerd op juistheid? 

        • Checklist preventiemaatregelen per risico [ ] __________ Afgestemd op actuele risicoanalyse?

      ---